— Alle Artikels —
Of bekijk wat we hebben per Topic.
In Torrelodones worden vlak voor mijn neus bomen omgehakt. In de plaats komen er de betonnen trottoirs van het faraonische Las Marías II-bouwproject midden in een typisch wild Sierra-landschap met parasoldennen, kurkeiken, iepen, steenroosjes, wilde narcissen, mossen en allerlei flora en fauna die goed gedijen op de overigens arme granietbodem. De...
Onze blauwe planeet is, voor zover we weten, uniek in het heelal. Maar onze kostbare waterreserves staan onder extreme druk, door vervuiling, overmatig gebruik en visserij, en droogte. We moeten water en de zeeën opnieuw naar waarde schatten. Die gedachte ging door mijn hoofd toen ik kortgeleden oog in oog stond met twee prachtige beluga-walvissen...
De reeks aardbevingen van 6 februari 2023 sloeg toe op de plaats waar twee uiterst gevaarlijke breukzones samenkomen: de Oost-Anatolische breuk en de Dode Zee-Transform. Deze breuken zijn de grenzen tussen drie aardplaten en vormen het Maraş triple junction of drieplatenpunt. Een van die platen, de Anatolische plaat - waarop een groot deel van...
Onze voorouders hebben een fase aan het water meegemaakt volgens de omstreden maar zeer plausibele Waterkanthypothese, die vroeger bekend stond als de Wateraaptheorie. Vroege mensachtigen waadden frequent in het water en dat leidde onder meer tot onze opvallendste eigenschap: we lopen rechtop op twee benen. Veel paleoantropologen geloven echter nog...
De zwarte bodem van Oekraïne heeft speciale eigenschappen die van het land een wereldwijde producent van commerciële gewassen heeft gemaakt. Twee derde van Oekraïne bestaat uit humusrijke Chernozems, de vruchtbaarste bodems ter wereld. Maar vruchtbaar is helaas geen synoniem voor weerbaar. En nu de bodems in het spervuur van de oorlog liggen, de...
Levende legende Jane Goodall was begin december 2022 in België om milieu-en dierenbescherming onder de aandacht te brengen. Als vrijwilliger voor het Jane Goodall Institute (JGI) hielp ik bij de organisatie van het galadiner An Evening of Hope waar zij de eregast was. Jane Goodall ontmoeten, daar hoopte ik enorm op, maar ik was natuurlijk niet de...
De kleur rood heeft een onweerstaanbare aantrekkingskracht op ieder van ons, daarom zijn we er sinds het begin der tijden naar op zoek. Verschillende mineralen geven een rood pigment af, maar het 'perfecte rood' werd in Zuid-Amerika door inheemse culturen van het Andesgebergte gevonden in de vorm van het dierlijke pigment karmijn, gewonnen uit de...
Ga mee op een hallucinante reis naar de belangrijkste vulkanen van Europa, waarvan sommige totaal onbekend zijn, maar nog steeds voor verrassingen kunnen zorgen. De verhalen van deze vulkanen zijn verweven met mythen, legendes en de geschiedenis van Europa. En de lava en as verrijken de bodem met mineralen en voedingsstoffen. Maar de meest...
Vandaag honderd jaar geleden opende archeoloog Howard Carter voor het eerst de graftombe van Toetanchamon! Een ideaal excuus om enkele details van 's werelds beroemdste kunstschat opnieuw te bekijken: het gouden dodenmasker van de farao, ingelegd met blauwe lapis lazuli. Ik schreef er al over in een van mijn eerste GondwanaTalks artikels,...
In de aanloop naar de µMED - de Internationale Conferentie over Microplasticvervuiling in de Middellandse Zee - leggen we de alsmaar groeiende berg wegwerpplastic in de Golf van Napels bloot. Niemand lijkt van dit probleem wakker te liggen, de jongeren nog het minst. Is de Golf van Napels de enige plaats waar een plastic-uitbarsting nakend is?...
Een team aardwetenschappers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om het wereldwijde zeespiegelniveau te reconstrueren tot diep in de geologische tijd. Tot nu toe gebruikte men daarvoor informatie over de platentektoniek. Maar in deze nieuwe studie is ook de invloed van landijs meegenomen. Dat heeft ons in staat gesteld tot 540 miljoen jaar terug in...
De uitbarsting van de vulkaan van Tonga is nu meer dan een half jaar geleden en er zijn geen tekenen dat die een verkoelend effect heeft gehad op het klimaat. Want vaak worden grote vulkaanuitbarstingen in verband gebracht met een globale temperatuursdaling. En omdat Tonga een van de grootste uitbarstingen was die ooit is geregistreerd, werd er...
In deze zomer van bosbranden en hittegolven omschrijft de term Pyroceen de tijd waarin we leven. De benaming werd bedacht door Stephen J Pyne, als alternatieve naam voor het Antropoceen: het tijdperk waarin de mensheid haar stempel onuitwisbaar op de aarde drukt. Vuur lijkt daar een steeds grotere rol in te spelen. Maar vuur en bosbranden zijn niet...
Het Spaanse biossfeerreservaat Doñana is bijna volledig opgedroogd en incasseert de ene milieuramp na de andere. In mei 2022 rees het kwik tot 45 graden, de heetste en droogste maand ooit. Vroeger waren er ook soms droogtes, en toen baden de mensen tot de Onze Lieve Vrouw van de Dauw of Virgen del Rocío. Deze heilige is de...
Spanje verliest elke dag bijna 1,4 miljoen ton goede aarde door bodemerosie. Het land stevent af op een ramp van hetzelfde kaliber als de Dust Bowl in Noord-Amerika in de jaren 30. Toen blies de wind de bovenlaag weg van de vruchtbaarste bodems van de regio. Wat achterbleef was een woestenij waar niets meer kon groeien. In Spanje zijn alle...
De Zambezi is een van de grootste rivieren van Afrika, maar dat was niet altijd zo. Ze was vroeger een klein riviertje aan de Indische Oceaan in Mozambique. Als een oprukkend front heeft de Zambezi andere rivieren 'gekaapt', zodat er een enorm stroomgebied is ontstaan tot bijna aan de Atlantische Oceaan. Het natuurwonder van de Victoriawatervallen,...
Zes miljoen jaar geleden verdampte bijna al het water van de Middellandse Zee omdat die afgesloten raakte van de wereldoceaan. Op korte tijd daalde het zeeniveau tot alleen nog maar een paar broeierige lagunes overbleven, op een diepte van pakweg 1500 tot 3000 meter onder het algemene zeeniveau. Dit veroorzaakte een van de zwaarste ecologische...
De Russen hebben heel wat redenen om een land zoals Oekraïne binnen te vallen. Oekräine is de broodmand van Europa en dat is te danken aan de vruchtbare bodems, gekend als Chernozems. Deze "goede zwarte aarde" hoort bij de productiefste bodems ter wereld. Rusland heeft bovendien een traditie van bodemkunde, ze brachten experten voort die een...
Stikstof is onontbeerlijk voor het leven want het is een bouwsteen van aminozuren, eiwitten en DNA. Maar nu is gebleken dat de helft van de stikstof in onze weefsels niet uit de natuur afkomstig is, maar uit fabrieken. Dat komt omdat de mens zich is gaan bemoeien met de stikstofkringloop en op megalomane schaal stikstofhoudende kunstmest is gaan...
jan 01
De grote bocht van de Niger
De Grote Bocht van de Niger is een van de opvallendste geografische elementen van West-Afrika. Deze 4100 km lange rivier keert zich abrupt om voorbij Timboektoe en loopt parallel aan grote woestijnduingordels alvorens terug te draaien naar de tropen en uit te monden in de beruchte Niger Delta, die vol petroleum zit. De Grote Bocht ontstond door het...
De problematiek rond toenemende bodemverzouting stelt landbouwers en wetenschappers wereldwijd voor grote uitdagingen. Overal ter wereld stijgt het areaal aan bodems die te zout zijn door decennialang wanbeheer en rooflandbouw. De meeste landbouwgewassen verdragen geen zoute bodems. De voedselzekerheid en de goede werking van ecosysteemdiensten...
Naar geen enkel metaal stijgt de vraag zo snel - lithium wordt op de meest uiteenlopende plaatsen ter wereld ontgonnen, van de grote hoogtes in het Andesgebergte tot de laagvlakten van Australië. Dit "witte goud" is niet meer weg te denken uit de energietransitie. Het is onontbeerlijk in batterijen voor mobiele telefoons, laptops en elektrische...
Heb je ooit al eens een "geneeskrachtig kristal" gekocht? Stond je er dan bij stil waar het vandaan kwam, wie het heeft ontgonnen, en hoeveel die mijnwerker met zijn arbeid heeft verdiend? De waarheid choqueert. Vele kristalmijnen zijn verwikkeld in conflicten, de arbeidsomstandigheden zijn erbarmelijk, en de milieuverontreiniging is er grotesk. En...
Ga naar onze aanbevolen boeken over wetenschap.