De transit van Mercurius. 

Astronoom Carl Sagan had het over z'n bleekblauwe puntje, 'a pale blue dot', onze thuisplaneet ... Wel, je kon ook een bleek-zwart puntje zien: Mercurius schuift voor de zon.

11-11-2019 © Kathelijne Bonne. 

Mijn computer werd rond 11 november vorig jaar overstelpt door NASA berichten en foto's van een deinende gele, groengele of oranje vuurzee van het zonneoppervlak (naargelang de gebruikte filter) waarover een superklein zwart stipje, je zou er bijna overkijken, aan behoorlijke snelheid het luchtruim, of beter gezegd, het luchtledige doorklieft. De YouTubebeelden zijn uiteraard versneld. 

Dat kleine spikkeltje is Mercurius, de planeet die het dichts bij de zon staat. De planeet is genoemd naar de Romeinse god van de handel, de kooplieden en de boodschapper van de goden. In 88 dagen draait Mercurius volledig rond de zon. Wat gebeurde er dan op 11 november? Mercurius stond voor enkele uren pal tussen zon en aarde in, waardoor zich een zogenaamde 'overgang' voordeed. In het Engels heet dit een transit. Met telescopen en andere speciale 'kijk'-methodes, maar zeker niet met het blote oog, kan je dan een stipje je zien. Het is de kleine planeet die voor de zonneschijf schuift. 

Door deze overgang ontvangt de aarde voor enkele uren iets minder licht, 0,0026% minder zonlicht om precies te zijn. Daar gaan we op aarde niet merken, maar toch is het vastleggen van zo'n transit een zeer belangrijk thema. Want dit is meest gebruikte methode van de sterrenkundigen om buiten ons zonnestelsel, andere planeten te ontdekken, zogenaamde exoplaneten. Een ster, waarrond de planeten draaien, zal op regelmatige tijdstippen iets minder licht uitstralen. We komen hier nog op terug. 

Photo credit: Top image: Mercury transit by CyclicalCore / CC BY-SA 3.0. Image lower right: Mercury's path across solar disk by NASA Goddard Space Flight Center / CC BY 2.0